Khớp xương là bộ phận quan trọng trên cơ thể, góp mặt vào hầu hết các hoạt động hàng ngày của con người. Khớp xương là gì? Có mấy loại khớp xương? Làm sao để chăm sóc sức khỏe khớp xương tốt nhất? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin chi tiết nhất!
Khớp xương là gì?
Khớp xương là bộ phận nằm giữa các xương có kích thước dài hơn, có tác dụng liên kết các xương thành hệ thống xương hoàn chỉnh. Các khớp chi phối cho toàn bộ hoạt động hàng ngày của cơ thể. Các khớp xương lớn như: khớp gối, khớp vai, khớp tay có thể chịu tải trọng rất lớn và tự bôi trơn giúp các hoạt động được diễn ra một cách linh hoạt. Phần lớn các khớp còn lại chỉ có tác dụng liên kết xương khớp và ít tham gia vào hoạt động của cơ thể.
Cấu tạo của khớp xương
Khớp xương có cấu tạo cơ bản bao gồm những thành phần sau:
- Sụn khớp: Sụn là lớp mô bao quanh bề mặt của khớp xương. Chúng có tác dụng bảo vệ khớp, giảm tổn thương khi va chạm và giảm ma sát giữa các xương và khớp.
- Gân: Gân là bộ phận liên kết giữa xương và mô, tạo sự nhịp nhàng trong các chuyển động của cơ thể.
- Màng hoạt dịch: Đây là một loại chất lỏng có độ nhớt cao, dùng để bôi trơn khớp và tạo sự linh hoạt cho các khớp tốt hơn.
- Dây chằng: Dây chằng là hệ thống mô dài, dẻo và có tính đàn hồi cao. Chúng có nhiệm vụ kết nối giữa các xương chắc chắn hơn, cố định khớp.
- Dịch khớp: Đây là chất lỏng được màng hoạt dịch tiết ra giúp bôi trơn khớp.
- Bao hoạt dịch: Bao hoạt dịch là một túi chứa đầy chất lỏng nằm giữa khớp và dây chằng. Chúng được ví như tấm nệm để bảo vệ và nâng đỡ khớp xương.
- Miếng đệm khớp: Miếng đệm có hình lưỡi liềm và bảo vệ các đầu xương không bị va chạm và mài mòn theo thời gian.
Phân loại khớp xương
Phân loại khớp theo chức năng
- Khớp bán chuyển động (amphiarthrosis): Khớp này có nhiệm vụ chính là làm miếng đệm giữa 2 đốt xương với nhau. Chúng có thể chuyển động nhẹ nhàng. Thường các khớp bán chuyển động là đĩa đệm nằng giữa các đốt sống, đốt chân.
- Khớp bất động (synarthrosis): Khớp này chỉ có chức năng kết nối xương, không có chức năng chuyển động, thường thấy nhất ở phần hộp sọ.
- Khớp hoạt dịch (Diarthroses): Khớp hoạt dịch có tính linh hoạt rất cao, quyết định phần lớn các chuyển động của cơ thể. Khớp hoạt dịch thường là khớp gối, khớp tay, khớp vai.
Phân loại theo cấu trúc
- Khớp sụn (cartilaginous joint): Khớp sụn có cấu trúc mô mềm hơn so với những dạng khớp khác. Khớp sụn có chức năng chính là liên kết và vận động rất ít.
- Khớp dạng sợi (fibrous joint): Khớp dạng sợi bao gồm các sợi collagen dạng mô liên kết dày. Chúng có khả năng cử động rất ít hoặc không cử động.
- Khớp hoạt dịch (synovial joint): Khớp hoạt dịch nằm giữa các xương, đốt sống. Xung quanh chúng có các bao hoạt dịch tiết chất bôi trơn thường xuyên để khớp có thể cử động linh hoạt.
- Khớp mặt (facet joint): Là những khớp có hình mặt phẳng như tấm đệm nằm giữa các đốt sống trên cột sống.
Phân loại theo giải phẫu
Trong y học giải phẫu người, khớp xương được chia thành những loại như sau:
- Khớp tay
- Khớp cổ tay
- Khớp khuỷu tay
- Khớp nách
- Các khớp đốt sống
- Khớp dạng thấu kính
- Khớp thái dương hàm
- Khớp chân
- Khớp hông
- Khớp gối
- Khớp cùng chậu
Các vấn đề thường gặp ở khớp xương
Tình trạng viêm khớp là vấn đề thường gặp nhất, chiếm đến 80% các bệnh lý về khớp xương. Có 2 loại viêm khớp phổ biến, đó là: Viêm khớp thoái hóa và viêm khớp do cơ thể bị viêm (viêm khớp dạng thấp).
Viêm khớp thoái hóa xảy ra chủ yếu ở người trung niên và người già. Theo thời gian, các khớp bị hao mòn dẫn đến tình trạng tổn thương và viêm nhiễm. Viêm khớp thoái hóa thường xảy ra ở những phần khớp hoạt dịch.
Viêm khớp dạng thấp xảy ra khi hệ miễn dịch trong cơ thể hiểu nhầm và tấn công vào các khớp trên cơ thể. Viêm khớp dạng thấp thường xảy ra ở phần khớp giữa các ngón tay.
Một số bệnh khớp phổ biến khác mà bạn cần đề phòng:
- Bệnh gout: Xảy ra khi lượng axit uric trong cơ thể tăng cao và lắng đọng vào các ổ khớp.
- Trật khớp: Thường xảy ra khi người bệnh mang vác nặng, vận động không đúng tư th.
- Viêm khớp vảy nến: Bệnh viêm khớp vảy nến xảy ra ở những người mắc bệnh vảy nến mãn tính. Chúng khiến cấu trúc khớp thay đổi. khiến móng dày và tách khỏi da thịt cùng với tình trạng bong tróc da xung quanh khớp gây nên những cơn đau dữ dội.
- Viêm khớp thái dương hàm: Bệnh viêm khớp gây nên tình trạng đau nhức hàm, răng và mặt, ảnh hưởng đến hoạt động nhai hàng ngày của người bệnh.
Chăm sóc sức khỏe khớp xương
Để chăm sóc sức khỏe khớp xương, người bệnh cần thực hiện những biện pháp sau:
- Kiểm soát cân nặng, tránh tình trạng béo phì thừa cân.
- Tập luyện thể dục, thể thao thường xuyên, nâng cao sức khỏe, giúp các khớp xương linh hoạt hơn.
- Xây dựng cơ bắp vững chắc có thể nâng đỡ cơ thể, giảm áp lực cho xương khớp.
- Xây dựng thói quen sinh hoạt lành mạnh, nghỉ ngơi hợp lý, không đứng hoặc ngồi quá lâu một chỗ.
- Thực hiện chế độ ăn uống khoa học, đủ chất, đặc biệt là canxi và khoáng chất thiết yếu cho xương khớp. Tránh các đồ ăn, thức uống không tốt cho xương khớp như: Đồ ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, bia, rượu, thuốc lá, chất kích thích,…
- Sử dụng các thiết bị hỗ trợ bảo vệ xương khớp như: Ghế ngồi bảo vệ xương khớp, gối, nệm, bàn làm việc,…
- Bổ sung những thực phẩm giàu canxi như: Sữa, bông cải xanh, trứng, nước ép trái cây, hải sản, protein thịt nạc, sữa đậu nành, sữa hạt,…
- Không làm việc quá sức, tránh mang vác nặng nhọc.
- Thăm khám tại các cơ sở y tế nếu phát hiện các khớp xương bị đau nhức, biến dạng khác thường.
Khớp xương là bộ phận kết nối giữa các xương trên cơ thể người. Khớp xương đóng vai trò quan trọng trong mọi chuyển động của cơ thể. Chính vì vậy, bạn cần xây dựng một chế độ chăm sóc xương khớp toàn diện, tăng tuổi thọ của xương và ngăn ngừa các bệnh lý về xương khớp hiệu quả.