ISMQ – Trung tâm thông tin sức khỏe Dựa theo tiêu chuẩn chẩn đoán và hình ảnh thoái hóa cột sống thắt lưng mà người bệnh có thể hiểu thêm về bệnh tình của mình. Không những vậy, có được các hình ảnh và tiêu chuẩn chuẩn đoán thoái hóa cột sống thắt lưng sẽ giúp các bác sĩ có thể tư vấn và kê đơn thuốc chuẩn xác hơn.
Tiêu chuẩn chẩn đoán thoái hóa cột sống thắt lưng
Tồn tại rất nhiều những dấu hiệu giúp cho bạn nhận biết ra tiêu chuẩn chẩn đoán cột sống thắt lưng bị thoái hóa.
Chẩn đoán xác định
Người bệnh nên dựa theo các biểu hiện sau để mà chuẩn đoán chính xác
- Thấy đau ở cột sống thắt lưng là dấu hiệu lâm sang, đặc trưng nhất và có tính chất cơ học.
- Đi chụp X-quang cột sống thắt lưng sẽ có các hình ảnh rõ nét hơn như: hẹp khe khớp, đặc xương dưới sụn, gai xương tại thân đốt sống, bờ diện khớp nhẵn, hẹp lỗ liên.
- Làm các xét nghiệm máu giúp kiểm tra và kết luận chắc chắn hơn khi thấy các dấu hiệu như đau lưng, sốt, gầy, thiếu máu.
- Bệnh thoái hóa cột sống sẽ thường diễn ra thêm sự kết hợp của các bệnh thoát vị đĩa đệm, lún xẹp đốt sống, loãng xương chứ không phải diễn ra đơn thuần.
Chẩn đoán phân biệt
Bên cạch chẩn đoán xác định chung chung thì cần có những dấu hiệu để chẩn đoán phân biệt, tránh nhầm lẫn với bệnh lý khác như:
- Bệnh cột sống huyết thanh âm tính: Hay xuất hiện ở nam giới và trẻ tuổi với những biểu hiện gây đau nhức, một số động tác ở vị trí thắt lưng bị hạn chế. Ở trường hợp này nếu xét nghiệm máu có kết quả tốc độ lắng máu tăng, chụp X-quang người bệnh sẽ thấy rõ có dấu hiệu viêm khớp cùng chậu.
- Viêm đốt sống đĩa đệm: các cơn đau thường xuyên xuất hiện một cách liên tục, có kèm theo dấu hiệu toàn thân đau nhức. Khi đi chụp X-quang sẽ thấy các dấu hiệu như: diện khớp hẹp, bờ khớp nham nhở và không đều. Nếu chụp cộng hưởng từ cho thấy được hình ảnh của viêm đĩa đệm cốt sống.
- Ung thư di căn xương: Mức độ đau sẽ nặng hơn, kèm theo với dấu hiệu toàn thân đau nhức khó chịu.
Xem thêm: Bệnh án đông y thoái hoá cốt sống thắt lưng
Hình ảnh X-quang thoái hóa cột sống thắt lưng
Mỗi mức độ hay vị trí mà sẽ có các tấm phim khác nhau.
Giải phẫu khớp gian giữa 2 đốt sống tại thắt lưng
- Lớp nhân nhầy(tiếng anh là nucleus) nằm hơi bị lệch ra sau, có sự bao bọc của các sợi vòng xơ. Quan sát ở hình ảnh 1.
- Thân của đốt sống có lớp viền xương (được gọi là epiphyseal ring), hình ảnh 1 cho thấy nhô cao và phần trung tâm hơi lõm, có đĩa sụn(cartilage endplate) bao phủ. Nằm bên dưới đó là phần bản xương dưới sụn, quan sát ở mũi tên chỉ hình ảnh số 2.
- Xem ở hình 1, mũi tên rỗng chỉ cho thấy sụn vôi hóa giúp gắn liền vòng xơ với phần đĩa sụn và viền xương.
- Các sợi vòng nằm tại phía trước sẽ móc vào mặt trước của thân đốt hay còn gọi là những sợi Sharpeynhìn ở đầu mũi tên của hình ảnh số 1.
- Các dây chằng dọc trước dính chặt tại phần giữa của thân đốt sống và lỏng ở mặt trước của vòng xơ.
Hình ảnh số 1. Cấu trúc của thân đốt sống và đĩa đệm
Hình ảnh số 2: lớp bản xương nằm dưới sụn (phần phóng to của các mũi tên chỉ ở hình 1)
Các bệnh thoái hóa của cột sống
Khi giải phẩu sẽ thấy các khớp của cột sống sẽ là khác nhau cho nên quá trình tiến triển của bệnh cũng là khác nhau.
Sau đây là bảng phân loại các bệnh thoái hóa dựa trên từng vị trí cũng như loại khớp.
Hình ảnh nói về các bệnh thoái hóa theo từng loại khớp và dấu hiệu.
Thoái hóa của xương sụn gian đốt sống
- Quá trình lão hóa cơ thể làm mất nước và độ đàn hồi của mô đĩa đệm giảm sút gây ra thoái hóa xương sụn nằm ở gian đốt sống.
- Ở trung tâp của đĩa đệm có hiện tượng chân không bằng một dải khí (khí nitơ) sảy ra khi đĩa đệm nứt và khô đi (hình số 3). Cần phải phân biệt rõ với bệnh: hoại tử của thân đốt sống (hình số 4) và đốt sống thoái hóa gây biến dạng (hình số 5).
Hình ảnh số 3: Khí nitơ nằm bên trong đĩa đệm.
Hình ảnh số 4: Hoại tử vô mạch thân đốt sống (khí sẽ nằm trong thân đốt sống).
Hình ảnh số 5: Mũi tên chỉ khí ở lớp gai xương bờ trước.
Thoái hóa đốt sống biến dạng
- Khi kết nối viền xương và các sợi ngoại vi đĩa đệm dần bị phá vỡ làm xuất hiện xương chồi ra nhìn rõ ở mặt trước của bên cột sống (hình ảnh số 6).
- Phần gai xương nằm cách vị trí nối đĩa đệm với đốt sống chỉ vài milimet.
- Chồi xương có 2 loại bạn có thể quan sát hình ảnh số 6, 7 và 8.
- Phần nhân của đĩa đệm có xu hướng bị di lệch ra phía trước.
Hình ảnh số 6: hướng mũi tên cho thấy sự lệch vị trí nhân đĩa đệm ra phía trước vào thời điểm có gai xương xuất hiện ở bờ trước – bên thân của đốt sống.
Hình ảnh số 7.
Hình ảnh số 8.
Thoái hóa của các khớp hoạt dịch (thoái hóa mấu khớp)
- Thường găp ở người trên 60 tuổi và có vị trí nằm ở đoạn thấp của cột sống thắt lưng. Việc kích thích các thần kinh bao khớp gây ra chèn ép lên tủy sống hoặc các rễ thần kinh.
- Được chia mức độ khi chụp XQ: khớp bình thường = 0, hẹp khe khớp = 1, phì đại và hẹp = 2; chồi xương, hẹp và xơ cứng = 3.
- Thoái hóa tại khớp sống – sườn: chụp bằng X-quang rất khó để phát hiện
- Thoái hóa ở khớp cùng chậu: cũng phát hiện khó nếu sử dụng chụp Xquang.
Hình ảnh số 9: mức độ 0 – phần mấu khớp nghiêng cùng với biểu hiện của khe khớp rộng, sáng và không có hiện tượng viền xơ cứng.
Hình ảnh số 10: sự thoái hóa của mấu khớp bên (mức độ 1) – không thấy viền xơ cứng và khe khớp bị hẹp.
Hình ảnh số 11: mấu khớp thoái hóa ở mức độ 2: viền bị xơ cứng cùng với khe khớp hẹp.
Hình ảnh số 12: ở mức độ 3: hiện tượng chồi xương, khe khớp hẹp nặng và có viền xơ cứng lan tỏa.
Hình ảnh số 13: Tổng hợp 4 mức độ của thoái hóa mấu khớp trên phim chụp cắt lớp vi tính.
Biến chứng bệnh thoái hóa đốt sống – trượt đốt sống
- Nguyên nhân là do thoái hóa mấu khớp gây ra ngay cả vào lúc không có tiêu xương tồn tại.
- Gây trượt ra phía trước.
- Nếu đồng thời đang bị thoái hóa xương sụn gian đốt sống gây nên: đốt sống trên trượt ra sau, khe khớp bị hẹp. Thường xuất hiện tại vùng hay vận động như phần thắt lưng và cổ.
Hình ảnh số 14: Hiện tượng đốt sống bị trượt về phía trước.
Hình ảnh số 15: đốt sống trượt ra sau, thoái hóa xương sụn gian đốt sống
Các biến chứng khác
- Gây di lệch ở phần đĩa đệm gian đốt sống.
- Di lệch tổ chức nằm tại đĩa đệm ra hướng đằng trước làm cho thoái hóa đốt sống bị biến dạng.
- Sự di lệch tổ chức của đĩa đệm ra phía sau và bên gây ra bệnh thoát vị đĩa đệm ống sống.
- Làm xẹp xương dưới phần bản sụn và được chia làm các mức độ: nốt sụn =a, bình thường = b và d, hình cung của thần ái tình = c, vỡ xương = e.
Hình ảnh số 16
Hình ảnh số 17: Phim chụp bằng X quang hướng thẳng nghiêng từ D11 đến L5 của một bệnh nhân nam khoảng 60 tuổi. Các nốt Schmorl – mũi tên trăng, cung của thần tình ái – mũi tên đen.
Hình ảnh số 18. Chụp X quang của người bệnh nam, độ tuổi 58. Tại mảnh xương đốt sống L2 – L3 thấy rõ các nốt Schmorl và hiện tượng chồi xương.
Trên đây là thông tin về tiêu chuẩn chẩn đoán thoái hóa cột sống thắt lưng bằng hình ảnh X quang bạn đang tìm kiếm .Hy vọng qua bài viết đã cung cấp đầy đủ kiến thức. Chúc bạn luôn luôn mạnh khỏe !!
Tìm hiểu thêm: Người bệnh thoái hóa cột sống nên ăn gì? Kiêng ăn gì?
