ISMQ – Trung tâm thông tin sức khỏe 
Thoái hóa cột sống được biết đến là một trong những bệnh lý xương khớp phổ biến hiện nay. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm lên cơ thể người bệnh. Tìm hiểu thông tin cụ thể về triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị thoái hóa cột sống trong bài viết dưới đây!
Thoái hóa cột sống là bệnh gì?
Trong cấu tạo cơ thể con người, cột sống có chức năng là trụ đỡ của cơ thể, giúp cơ thể duy trì các hoạt động gập, vặn, uốn mình được linh hoạt nhất. Theo sự phát triển của thời gian, cột sống của người bệnh sẽ dần lão hóa, sự thay đổi về cấu trúc của cột sống khiến chức năng của bộ phận này giảm dần. Hiện tượng này trong Y học được gọi là thoái hóa cột sống.
Theo thống kê thực tế từ nghiên cứu của các chuyên gia về xương khớp, trong số các bệnh nhân đang mắc bệnh lý về xương khớp tại Việt Nam thì có tới 33% số bệnh nhân bị chẩn đoán là thoái hóa cột sống. Bệnh gây cản trở trực tiếp đến khả năng di chuyển, vận động.
Thông thường, thoái hóa cột sống thường mắc ở những người từ độ tuổi trung niên trở đi. Tuy nhiên, do sự tác động của môi trường sống và áp lực tâm lý, công việc khiến bệnh ngày càng có xu hướng trẻ hóa. Hiện nay, nhiều người ở độ tuổi từ 30 đến 35 tuổi cũng có thể bị thoái hóa cột sống.
Triệu chứng điển hình của thoái hóa cột sống là gì?
Thoái hóa cột sống cũng như nhiều loại bệnh khác có nhiều mức độ. Việc phân cấp mức độ dựa trên thời gian bị bệnh và biến chứng xuất hiện trên cơ thể. Ở mỗi mức độ khác nhau thì người bệnh sẽ có các triệu chứng khác nhau. Một số triệu chứng chung điển hình của thoái hóa cột sống là:
- Đau nhức khó chịu: Triệu chứng nổi bật nhất của người bệnh thoái hóa cột sống là các cơn đau nhức tại vùng xương khớp tổn thương và các khu vực xung quanh. Các cơn đau có thể âm ỉ kéo dài hoặc dữ dội. Khi người bệnh di chuyển, vận động, cơ thể sẽ càng đau nhức hơn.
- Hạn chế khả năng vận động: Thoái hóa cột sống khiến cột sống mất đi cấu trúc, biến dạng nên tất cả các hoạt động cúi, gập, uốn cong hoặc vặn mình đều sẽ bị ảnh hưởng.
- Xuất hiện tiếng kêu lục cục của xương khớp: Xương khớp người bệnh ở những giai đoạn mới chớm bệnh phát ra tiếng kêu lục cục khi thay đổi tư thế hoặc khi di chuyển.
- Vùng đau lan ra khu vực quanh cột sống: Các cơn đau lan ra các vị trí xung quanh khi thoái hóa cột sống bắt đầu bước vào giai đoạn nặng. Các cơn đau ở vùng lưng kéo dài xuống mông và các chi. Trong nhiều trường hợp bệnh nặng, các cơn đau có thể lan ra toàn thân. Lúc này, toàn bộ các hoạt động di chuyển của người bệnh sẽ gặp phải rất nhiều cản trở.
- Tê bì chân tay: Đây là một trong những triệu chứng thường gặp ở đa số người bệnh thoái hóa cột sống. Bệnh nhân sẽ có cảm giác tê bì tay chân, thậm chí là mất cảm giác hoặc cử động khó khăn. Cảm giác tê bì tay chân chủ yếu xuất hiện vào ban đêm khi người bệnh đi ngủ.
- Mất ngủ: Các cơn đau thoái hóa trở nên trầm trọng hơn vào ban đêm khiến người bệnh không thể ngủ đủ giấc. Cơ thể do vậy cũng bị suy nhược, mệt mỏi thậm chí là chán ăn kéo dài.
Thoái hóa cột sống thường xảy ra phổ biến nhất ở hai vị trí là cột sống cổ và cột sống thắt lưng. Ở 2 vị trí này lại các những triệu chứng riêng biệt, cụ thể:
Thoái hóa đốt sống cổ
- Đau nhức ở vùng cổ, cứng cổ dẫn đến khó khăn trong việc quay hoặc cúi đầu
- Các cơn đau xảy ra đột ngột và kéo dài vài ngày. Đau nhức có thể lan rộng xuống vùng bả vai hoặc cánh tay của người bệnh
- Bại liệt hay mất hoàn toàn cảm giác vùng cánh tay, bả vai trong trường hợp thoái hóa cột sống diễn ra ở giai đoạn nặng
- Trong trường hợp người bệnh mắc thoái hóa cột sống cổ từ đốt sống C1 đến C2 còn xuất hiện thêm các triệu chứng như hoa mắt, chóng mặt, nhức đầu và điển hình là dấu hiệu nấc ngáp
Thoái hóa cột sống thắt lưng
Thoái hóa cột sống thắt lưng cũng có những biểu hiện phụ thuộc và mức độ nặng, nhẹ của bệnh. Một số dấu hiệu phổ biến của thoái hóa cột sống thắt lưng bao gồm:
- Các cơn đau nhức vùng lưng dưới: Đau nhức vùng lưng dưới kéo dài khiến người bệnh cảm thấy khó chịu. Vùng lưng có cảm giác căng cứng. Các cơn đau có thể kéo xuống hông, mông đến chân thậm chí là bàn chân.
- Tê bì vùng thắt lưng: Người bệnh sẽ cảm nhận vùng thắt lưng tê bì. Ở các giai đoạn nặng, tê bì có thể lan rộng xuống vùng đùi, đầu gối và chạy dọc đến bàn chân, ngón chân
- Vận động ở đùi, chân, bàn chân khó khăn
- Có cảm giác kim châm, kiến cắn cũng có thể ngứa ran ở vùng quanh cột sống thắt lưng
- Mất kiểm soát hoạt động của bàng quang và ruột. Đây là triệu chứng rất nguy hiểm cần sự can thiệp ngay của bác sĩ để tránh xảy ra thêm các biến chứng nguy hiểm khác.
Phân biệt các cơn đau cột sống thắt lưng với các cơn đau lưng thường như sau:
- Cơn đau lưng kéo dài âm ỉ đến vài tuần
- Đau nhức tăng lên khi người bệnh mang vác đồ nặng, ngồi ở một tư thế quá lâu hoặc ngồi sai tư thế trong một thời gian dài
- Đau nhức lan rộng xuống vùng mông, bàn chân gây yếu hoặc tê liệt, từ đó việc di duyển của người bệnh cũng gặp phải nhiều khó khăn.
Các nguyên nhân gây nên thoái hóa cột sống
Thoái hóa cột sống thường gặp phổ biến do bị lão hóa tự nhiên, do chấn thương, tai nạn, ảnh hưởng của bệnh lý xương khớp, bệnh liên quan đến thần kinh tủy sống hoặc do tác động của quá trình ăn uống,… Cụ thể nguyên nhân khiến cột sống bị thoái hóa như sau:
Do lão hóa tự nhiên
Dưới tác động của tuổi tác, xương khớp và cột sống của người bệnh dần lão hóa hoặc chậm phát triển. Tình trạng này thường bắt đầu từ tuổi 30 và là hiện tượng mà không ai có thể tránh khỏi. Nghiên cứu khoa học thực tế đã chứng minh, tuổi tác càng cao thì tình trạng xương khớp của người bệnh dễ giòn và dễ bị thoái hóa.
Ảnh hưởng của chế độ ăn uống
Thực đơn ăn uống hàng ngày thiếu hụt dinh dưỡng cho các hoạt động sống của cơ thể là nguyên nhân gây ra thoái hóa cột sống. Đặc biệt nếu trong khẩu phần ăn thiếu vitamin D, canxi. Đây là hai chất đóng vai trò quan trọng trong việc giúp xương khớp luôn chắc khỏe. Cơ thể khi không được bổ sung 2 chất này sẽ khiến xương khớp gòn, giảm độ đàn hồi và dễ dàng bị thoái hóa.
Chấn thương do tai nạn
Tai nạn giao thông và tai nạn trong quá trình lao động là nguyên nhân gây ra các chấn thương ở vùng cột sống, từ đó là làm thay đổi cấu trúc của bộ phận này. Việc không điều trị chấn thương kịp thời dẫn đến cột sống sẽ càng tổn thương nặng hơn.
Sai tư thế làm việc
Việc ngồi/đứng quá lâu, thường xuyên ngồi sai tư thế làm cột sống người bệnh dễ bị thoái hóa. Đặc biệt nếu người bệnh nằm quá nhiều, xương khớp không được vận động, cùng với tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng sẽ là nguyên nhân làm cơn đau nhức vùng cổ, vùng lưng. Lâu dần, tình trạng này sẽ gây ra thoái hóa cột sống.
Thường xuyên làm việc quá sức
Mang vác vật nặng trên vai, lưng hoặc trẻ dưới 15 tuổi đã phải làm các công việc mang vác nặng nhọc có thể gây ra nhiều ảnh hưởng xấu lên cơ thể người bệnh. Ở đây, cột sống người bệnh sẽ bị suy yếu, mất dần cấu trúc và chức năng từ đó dẫn đến việc cột sống bị thoái hóa.
Tác động của các bệnh lý xương khớp
Viêm khớp, thoát vị đĩa đệm, gai cột sống hoặc vôi hóa cột sống đều là những loại bệnh lý có thể dẫn đến thoái hóa cột sống. Ngay cả khi người bệnh đã chữa khỏi các triệu chứng kể trên thì việc tái phát và chuyển sang thoái hóa cột sống vẫn có khả năng xảy ra.
Trong một số trường hợp khác, người bệnh nếu mắc bệnh đái tháo đường hay còn được nhiều người biết đến với bệnh tiểu đường có thể gây ra nguy cơ cột sống bị thoái hóa.
Thừa cân, béo phì
Cân nặng của con người là một trong những yếu tố quyết định đến sự hoạt động bình thường của cột sống. Ở đây, khi cân nặng của người bệnh càng lớn thì áp lực trọng lượng lên cột sống người bệnh càng nhiều.
Trong một số trường hợp, nếu người bệnh tiếp tục duy trì mức cân nặng quá khổ, cột sống người bệnh sẽ dần không chống đỡ được, dần suy yếu và đến cuối cùng sẽ dẫn đến thoái hóa cột sống.
Phụ nữ mang thai và sinh con
Ngoài việc tăng cân trong quá trình mang thai thì sức nặng của bào thai theo từng giai đoạn phát triển cũng làm nguy cơ mắc thoái hóa cột sống của phụ nữ tăng cao. Cùng với đó, do cơ thể mẹ bầu phải nuôi cả bé nên có thể thiếu hụt chất dinh dưỡng, canxi và một số loại chất vitamin nên có thể khiến xương suy yếu, dẫn đến phụ nữ có thai và sau sinh thường có tỷ lệ mắc thoái hóa cột sống rất cao.
Do yếu tố di truyền
Nếu trong gia đình có người thân mắc thoái hóa cột sống thì tỷ lệ bạn mắc thoái hóa cột sống cao hơn những người không có ai mắc bệnh lý này.
Chẩn đoán thoái hóa cột sống như thế nào?
Để xác định tình trạng bệnh, ngoài việc dựa trên các triệu chứng kể trên, bác sĩ điều trị sẽ thực hiện chỉ định các xét nghiệm lâm sàng, cận lâm sàng. Dựa trên kết quả thu được, bác sĩ sẽ đưa ra nhận định chính xác nhất về tình trạng bệnh, từ đó đưa ra phác đồ điều trị hợp lý nhất.
Một số xét nghiệm chuyên môn bác sĩ yêu cầu thực hiện bao gồm:
- Chụp X- quang cột sống, đặc biệt là vùng cột sống cổ và cột sống thắt lưng những khu vực thường mắc thoái hóa
- Chụp cộng hưởng từ vùng cột sống đau nhức. Loại xét nghiệm này còn được biết đến là chụp MRI
- Chụp CT cắt lớp
Bệnh thoái hóa cột sống có chữa khỏi được không?
Việc chữa trị thoái hóa cột sống phụ thuộc rất nhiều yếu tố. Trong đó, nếu phát hiện sớm và sử dụng phác đồ điều trị phù hợp thì cơ hội chữa khỏi bệnh càng cao.
Theo các chuyên gia xương khớp, thoái hóa cột sống là bệnh lý có tính quy luật. Do vậy, việc điều trị khỏi hoàn toàn là không thể tính với các phương pháp Y học hiện tại. Tuy nhiên, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát được triệu chứng và điều trị khỏi lên đến 80% nếu tuân thủ tuyệt đối cách chữa trị mà bác sĩ đề ra.
Điều trị thoái hóa cột sống
Việc điều trị thoái hóa cột sống dựa trên mức độ và tình trạng bệnh lý. Đa số các bệnh nhân thoái hóa cột sống không phẫu thuật mà thường lựa chọn cách điều trị nội khoa, ngoại khoa kết hợp với các phương pháp vật lý trị liệu.
- Điều trị nội khoa: Bệnh nhân sẽ được chỉ định các loại giảm đau, chống viêm không chứa Steroid, thuốc Corticoid, thuốc giãn cơ. Dù có tác dụng giảm đau nhanh chóng song đây chỉ là biện pháp mang tính tạm thời, người bệnh sẽ không thể chữa khỏi hoàn toàn và bệnh vẫn âm thầm tiến triển nặng hơn. Thêm vào đó, thuốc có thể gây ra các tác dụng phụ trong điều trị.
- Điều trị ngoại khoa: Khi các biện pháp điều trị nội khoa không có được hiệu quả hoặc cơ thể người bệnh bắt đầu xuất hiện nhiều biến chứng thì bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cho bệnh nhân để đẩy lùi tình trạng bệnh nhanh chóng nhất.
- Thực hiện vật lý trị liệu: Ngoài giảm đau nhức, việc thực hiện điều trị vật lý trị liệu giúp người bệnh ngăn chặn tình trạng bệnh phát triển nặng thêm. Một số phương pháp vật lý trị liệu thường được sử dụng là chườm nóng, Massage, chiếu tia hồng ngoại hoặc thực hiện các bài tập tốt cho cột sống,…
Phòng ngừa thoái hóa cột sống
- Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin D, Canxi,Vitamin K
- Hạn chế ăn các thực phẩm chiên xào, đồ ăn nhanh
- Uống đủ 2 đến 2,5 lít nước trong ngày
- Không uống rượu, bia, cà phê và hút thuốc lá
- Bổ sung thêm Glucosamine để tăng chất dinh dưỡng cho xương khớp
- Luyện tập thể dục thể thao để tăng cường sức khỏe
- Thay đổi tư thế thường và đứng lên đi lại sau 1 khoảng thời gian làm việc để cột sống được thư giãn
Trên đây là tổng hợp thông tin về bệnh lý thoái hóa cột sống. Hy vọng bạn đã kịp bổ sung thêm kiến thức về loại bệnh lý này từ đó đẩy lùi bệnh một cách an toàn, hiệu quả nhất. Chúc bạn sức khỏe và thành công!
