Bệnh lao xương khiến người mắc phải chịu đựng cơn đau đớn, sưng và cứng ở các vùng xương khớp bị nhiễm khuẩn. Bệnh này gây ra trực tiếp bởi sự có mặt của trực khuẩn lao và nó gây nguy hiểm thực sự cho sức khỏe và khả năng vận động của người bệnh. Do đó, trang bị kiến thức về nguyên nhân, dấu hiệu sẽ giúp nhận biết sớm và có phương án điều trị kịp thời.

Bệnh lao xương là gì?

Lao xương là hệ quả của việc trực khuẩn gây bệnh lao Mycobacterium tuberculosis ảnh hưởng tới hệ xương khớp và gây bệnh. Có thể nói bệnh lao xương là dạng lao thứ phát sau khi trực khuẩn này đã gây bệnh lao cho phổi. Nó gây ảnh hưởng trực tiếp tới hệ cơ xương khớp và cột sống và gây ra những tác động tiêu cực. Khi ảnh hưởng tới cột sống nó còn được gọi là lao cột sống. Ngoài ra còn có các thể lao xương khớp khác tùy thuộc vào vị trí ảnh hưởng ví dụ như lao khớp háng, lao khớp gối, lao khớp cổ chân, lao khuỷu tay…

Trong phân loại bệnh lao xương có hai loại chính là:

Lao xương tăng trưởng nhanh có hoại tử tối thiểu
Lao xương hoại tử có tiết dịch và gây áp xe lạnh

Nguyên nhân gây bệnh lao xương

Trực khuẩn lao Mycobacterium tuberculosis là nguyên nhân gây ra bệnh lao xương. Tình trạng này xảy ra khi cơ thể mắc bệnh lao, theo thời gian phát triển, trực khuẩn lao còn ảnh hưởng tới các cơ quan khác ngoài phổi, tấn công hệ xương khớp và gây ra các tổn thương, nhiễm trùng.

Lưu ý rằng lao là một bệnh có thể lây từ người sang người thông qua con đường hô hấp. Do đó nếu tiếp xúc với người bệnh mà không có những biện pháp bảo vệ hoặc hệ miễn dịch của cơ thể không đủ khỏe để chống lại sự tấn công của vi khuẩn này thì nó sẽ nhanh chóng gây bệnh ở phổi và ảnh hưởng tới hệ xương khớp theo đường di chuyển của máu.

Ngoài nguyên nhân chính là do trực khuẩn lao thì có những yếu tố sau có thể thúc đẩy hình thành bệnh này:

Suy giảm miễn dịch ở những người bệnh HIV/AIDS.
Bản thân có các bệnh lý như tiểu đường, suy dinh dưỡng, viêm loét dạ dày thực quản, hệ miễn dịch suy giảm.
Người bệnh đang dùng thuốc ức chế miễn dịch
Người trong độ tuổi từ 20-40 và những trẻ nhỏ chưa được tiêm phòng BCG.
Trong quá khứ đã từng mắc bệnh lao trước đó.
Tiền sử trong gia đình có người mắc bệnh lao.

Cổ tay: Cấu tạo chức năng và các bệnh lý thường gặp

Trực khuẩn lao có thể lây truyền qua nhiều con đường như: qua đường hô hấp, lây từ mẹ sang cho con hoặc lây từ niêm mạc và vết thương hở.

Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh lao xương

Bệnh lao xương được đánh giá là thường khó có thể phát hiện sớm trong giai đoạn đầu vì nó thường không có triệu chứng gì. Chỉ khi bệnh tiến triển nặng thì nó mới bắt đầu gây đau đớn và biểu hiện những triệu chứng nghiêm trọng. Dưới đây là một số triệu chứng điển hình của bệnh này:

Đau trong xương: Cơn đau thường khu trú tại vị trí có tổn thương. Cấp độ đau tăng dần theo thời gian, đau tăng theo cấp độ vận động và đau nặng hơn vào ban đêm với cơn đau liên tục cực kỳ khó chịu.
Sưng, cứng xương: Trực quan nhất là việc có thể sờ nắn thấy cục sưng cứng, to nhưng không có viêm đỏ hay nóng ngay tại vị trí xương bị tổn thương.
Áp xe lạnh: Khi lao xương tiến triển tới mức độ nghiêm trọng thì nó gây ra một tổ chức hoại tử trong ổ áp xe. Tổ chức này gồm mủ, mảnh xương chết và có kết cấu tương tự như bã đậu. Nếu bị vỡ thì ổ áp xe này sẽ để lại lỗ rò trên bề mặt.

Ngoài ra cần hết sức thận trọng nếu thấy những triệu chứng nghiêm trọng sau:

Hạch gốc chi nằm cùng bên với vùng tổn thương bị sưng to
Ở trẻ em có sự mất đối xứng giữa hai bên chi dưới
Hạn chế vận động co duỗi ở các chi, khi cứi gậy ngửa người , khi quay người
Liệt, thậm chí là liệt nửa người
Xương bị dị tật
Cơ tròn bị rối loạn với sự chèn ép tủy
Hai chi dưới bị liệt mềm.

Ngoài các triệu chứng điển hình của bệnh thì còn có những triệu chứng toàn thân như: Vã mồ hôi vào ban đêm, cơ thể mệt mỏi, chán ăn, da dẻ xanh xao, sốt kéo dài đặc biệt tập trung vào chiều tối, sút cân nghiêm trọng…

Bệnh lao xương có nguy hiểm không?

Lao xương được đánh giá là căn bệnh ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe của người mắc. Trước đây tỷ lệ tử vong ở bệnh này cũng khá cao. Mặc dù hiện nay đã có nhiều phương pháp điều trị khác nhau để giảm đáng kể tỷ lệ tử vong cho người bệnh lao xương nhưng vẫn không thể chủ quan trước căn bệnh này. Người bệnh cần lường trước được nguy cơ những biến chứng nghiêm trọng do lao xương gây ra đó là:

Nhiễm trùng lao lan rộng tới nhiều cơ quan trong cơ thể: Ở giai đoạn muộn, vi khuẩn lao Mycobacterium tuberculosis phát triển nhanh chóng và lây lan rộng ra các cơ quan khác của cơ thể mà nguy hiểm nhất là khi vi khuẩn lao tấn công màng não.

Đau khớp gối có nên đi bộ không?

Xương bị biến dạng: Vi khuẩn lao gây phá hủy cấu trúc chắc chắn vốn có của xương khớp, khiến xương dễ bị nứt gãy, gù nhọn, xẹp đốt sống rồi chèn ép vào rễ thần kinh và tủy sống, để lại những hậu quả cực kỳ nghiêm trọng đối với khả năng vận động của người bệnh.
Biến chứng về thần kinh gây liệt chi.
Liệt cơ tròn nếu có áp xe lạnh lớn gây chèn ép tủy sống.
Teo cơ vận động khớp về lâu về dài.
Cắt cụt chi nếu những tổn thương bệnh lý không thể khắc phục được.

Chẩn đoán bệnh lao xương

Bệnh lao xương được chẩn đoán dựa trên các triệu chứng và tổn thương trên lâm sàng như sau:

Kiểm tra triệu chứng đau ở vị trí nghi ngờ có lao xương
Tổn thương thực thể bao gồm: Gù vẹo cột sống, sưng cứng khớp, áp xe lạnh, nổi hạch gốc chi, teo cơ, chảy dịch mủ tại vị trí lao xương hoặc vị trí ảnh hưởng bởi lao xương, đi lệch người, đi tập tễnh…
Kiểm tra các triệu chứng toàn thân và khả năng vận động của người bệnh.

Ngoài các triệu chứng lâm sàng thì bác sĩ sẽ thăm hỏi về tiền sử mắc bệnh lao của người bệnh hoặc yếu tố gia đình xem có người từng mắc bệnh này hay không.

Người bệnh cũng sẽ được đề nghị thực hiện các kiểm tra cận lâm sàng cần thiết như:

Chụp x quang phổi và cột sống cũng như một vài vị trí tiên lượng khác nhằm xác định tổn thương qua hình ảnh.
Soi tìm vi khuẩn bằng cách chọc lấy mủ ở vị trí lao xương để soi tươi và tìm vi khuẩn.
Xét nghiệm máu để đo tốc độ máu lắng, xác định công thức máu và mức độ nhiễm trùng thực tế, loại vi khuẩn gây bệnh.
Xét nghiệm phản ứng Mantoux.
Chụp cộng hưởng từ MRI để kiểm tra chi tiết những tổn thương ở xương, dự đoán biến chứng hủy xương, màng xương dày, hẹp khe khớp, xương hoại tử ngay từ giai đoạn sớm.
Chụp cắt lớp CT-scan: Để xác định những tổn thương nhỏ hơn trên bề mặt xương.

Xương trụ nằm ở đâu? Cấu trúc, chức năng và các bệnh lý thường gặp

Phương pháp điều trị bệnh lao xương

Trong điều trị bệnh lao xương, dù áp dụng phương pháp nào cu tập trung giải quyết các nguyên tắc chính yếu là:

Tập trung thuyên giảm cơn đau
Giải quyết nhiễm trùng, tiêu diệt vi khuẩn lao
Hạn chế biến chứng
Hồi phục khả năng vận động

Các phương pháp điều trị bệnh lao xương phổ biến nhất hiện nay:

Hóa trị

Đây là phương pháp sử dụng thuốc diệt vi khuẩn lao để hạn chế một số tổn thương do bệnh gây ra. Mỗi đợt hóa trị thường kéo dài từ 6-18 tháng. Trong thời gian này người bệnh sẽ dùng nhiều loại thuốc khác nhau, điều trị theo dõi tại bệnh viện và sau khi về nhà thì sẽ được chỉ định dùng thuốc riêng, kết hợp với các biện pháp chăm sóc hồi phục sức khỏe tại nhà.

Phẫu thuật

Trường hợp hóa trị không đạt được hiệu quả điều trị tốt, người bệnh bắt buộc phải phẫu thuật. Ngoài ra, phẫu thuật cũng được chỉ định cho những trường hợp đã có ổ áp xe với kích thước lớn, xương khớp bị biến dạng, không thể kiểm soát cơn đau nghiêm trọng bằng thuốc hoặc có nguy cơ cao bị biến chứng liệt chi.

Biện pháp phòng ngừa bệnh lao xương

Mặc dù không thể phòng tránh bệnh này hoàn toàn nhưng những biện pháp sau có thể giúp hạn chế mắc bệnh này:

Có biện pháp phòng tránh, bảo vệ khi tiếp xúc với người bệnh bị lao phổi, lao xương để không bị nhiễm vi khuẩn lao.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ, kiểm tra đàm – phổi nếu trong gia đình có người mắc bệnh lao.
Nếu nhiễm khuẩn lao cần nhanh chóng thăm khám và điều trị để phòng ngừa nguy cơ tiến triển lên lao xương.
Tuân thủ chỉ định về điều trị lao xương để phòng bệnh tái phát, tránh lây nhiễm cho cộng đồng.
Năng tập thể dục, vận động, ăn uống và sinh hoạt điều độ để tăng cường sức đề kháng, hạn chế nhiễm bệnh.

Tóm lại lao xương là một bệnh nguy hiểm với những biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng người mắc. Do đó trang bị những kiến thức cần thiết về bệnh này là hết sức cần thiết đối với tất cả mọi người. Chúc bạn sức khỏe và hạnh phúc!