Methotrexate điều trị viêm khớp dạng thấp được dùng ở 2 dạng phổ biến là tiêm và uống. Thuốc được dùng để làm chậm quá trình phát triển của bệnh. Tìm hiểu cụ thể về loại thuốc này trong bài viết dưới đây.

Thông tin cơ bản về thuốc Methotrexate điều trị viêm khớp dạng thấp

Thuốc Methotrexate

Methotrexate được xếp vào nhóm thuốc chống ung thư và ức chế miễn dịch, thuốc chống thấp khớp – DMARDs sinh học. Một số thông tin cụ thể về loại thuốc này như sau:

Tên biệt dược cũ: Methotrexate Kalbe, Methotrexat
Tên biệt dược mới: Thuốc có tên mới là Methotrexate 2,5; Methotrexat “Ebewe” loại 10mg/ml, Methotrexat “Ebewe” loại 50mg/5ml, Emthexate PF…
Tên gọi khác: Amethopterin
Dạng thuốc: dung dịch tiêm dưới da và viêm nén bao phim uống trực tiếp
Đóng gói: Hộp 24 vỉ x 10 viên Methotrexate 2,5mg và hộp 10 vỉ x 10 viên

Thành phần và tác dụng Methotrexate điều trị viêm khớp dạng thấp

Thành phần chính của thuốc Methotrexate gồm:

Hoạt chất Methotrexat
Tá dược vừa đủ cho một viên nén hoặc dung dịch tiêm

Với thành phần biệt dược như trên, tác dụng dược lý của Methotrexate được chỉ ra như sau:

Chống ung thư

Theo PGS – Bác sĩ Nguyễn Trọng Nghĩa (nguyên giảng viên Đại học Y dược TPHCM), Methotrexat – hoạt chất chính trong thuốc Methotrexate có khả năng kháng axit folic. Kháng chất ức chế quá trình hình thành và phát triển của một số bệnh ung thư nhờ tăng cường áp lực lên enzyme Dihydrofolate Reductase.

Ngoài ra, thuốc có khả năng ngừng quá trình tổng hợp DNA, gián phân, từ đó ức chế đặc hiệu pha S. Y học hiện đại đã chứng minh, Methotrexat rất nhạy cảm với các tế bào tăng sinh mạnh như tế bào ác tính, tủy xương, biểu mô da…

Thuốc sinh học điều trị viêm khớp dạng thấp nào tốt nhất

Điều trị viêm khớp dạng thấp và các bệnh lý tự miễn khác

Thuốc Methotrexate điều trị viêm khớp dạng thấp nhờ tác dụng ức chế hệ thống miễn dịch. Thông qua tác động này, thuốc giúp kiểm soát sự tiến triển xấu đi của bệnh.

Ngoài ra, người bệnh viêm khớp dạng thấp cũng được chỉ định dùng Methotrexate để chống viêm trong thời gian đầu điều trị, duy trì và bảo tồn chức năng các khớp. Tổn thương xảy ra ở khớp được giảm đi đáng kể. Tùy thuộc vào thời gian tiến hành điều trị và tình trạng thực tế của từng người, bác sĩ sẽ chỉ định dùng loại tiêm hay loại uống.

Viêm khớp dạng thấp có chữa khỏi được không

Ngoài viêm khớp dạng thấp, Methotrexate còn được dùng để chữa bệnh lý tự miễn khác như Crohn hay vảy nến. Với trường hợp phẫu thuật cấy ghép xương, Methotrexate được chỉ định để ngăn ngừa phản ứng phụ sau khi cấy ghép vào vật chủ.

Một số trường hợp sử dụng Methotrexate có thể gây ra kháng Methotrexat. Thông thường rơi vào các trường hợp sau:

Tăng sinh tổng hợp enzyme dẫn đến tăng Dihydrofolat Reductase
Tế bào hoặc Protein Dihydrofolate Reductase bị đột biến thu nhận thuốc Methotrexat. Điều này khiến Dihydrofolate Reductase gắn hẳn với Methotrexat gắn với nhau.
Nồng độ chất chuyển hóa Polyglutamylat của Methotrexat bị giảm

Dược động học của thuốc Methotrexate điều trị viêm khớp dạng thấp

Thuốc Methotrexate nếu sử dụng với liều thấp nên dùng qua đường uống để nâng cao khả năng hấp thu Methotrexat
Sau 1 đến 2 giờ uống thuốc, nồng độ Methotrexat có thể đạt mức tối đa trong huyết thanh. Nồng độ này khác nhau ở mỗi người bệnh, đặc biệt là người sử dụng Methotrexate nhắc lại.
Nếu sử dụng Methotrexat với liều lượng quá 30mg trên một mét vuông da bằng đường uống, khả năng hấp thu sẽ đạt cực đại
Khoảng 50% lượng thuốc Methotrexate cơ thể hấp thụ sẽ gắn thuận hoặc nghịch với Protein huyết tương
Nồng độ Methotrexat đạt cao nhất ở 2 bộ phận là gan và thận do hoạt chất này rất dễ khuếch tán vào các mô. Ngoài ra, bác sĩ cũng nhấn mạnh Methotrexat có khả năng khuếch tán vào dịch não.
Thời gian đào thải Methotrexat thường diễn ra dưới 24 giờ. Thường sau quá trình đào thải 3 pha thì hoạt chất này cũng sẽ bị loại bỏ hết khỏi huyết tương, sau đó phần lớn sẽ ra ngoài qua đường nước tiểu.
Hoạt chất Methotrexat tồn đọng lâu hơn ở người suy thận. Điều này làm tăng nguy cơ tích lũy Methotrexat trong thận, từ đó gây ra ngộ độc. Để ngăn chặn tình trạng này, người bệnh cần báo với bác sĩ để được điều trị liều lượng phù hợp.

Khớp gối kêu nhưng không đau có vấn đề gì không?

Chỉ định và chống chỉ định Methotrexate trong điều trị viêm khớp dạng thấp

Methotrexate là thuốc sinh học được sử dụng kéo dài trong quá trình điều trị viêm khớp dạng thấp. Dựa vào khả năng đáp ứng, tức khả năng kiểm soát viêm và sự tiến triển của bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định Methotrexate dùng riêng lẻ hay kết hợp cùng những loại thuốc chống thấp khớp, chống viêm, giảm đau khác. Thông thường, thuốc sẽ được dùng kết hợp với 2 loại là Sulfasalazine và Hydroxychloroquine.

Với các tác dụng được liệt kê phía trên, ngoài bệnh nhân viêm khớp dạng thấp, những đối tượng sau có thể được chỉ định dùng Methotrexate:

Người bệnh ung thư
Người mắc bệnh bạch cầu
Người mang thai ngoài tử cung
Phá thai nội khoa

Người mẫn cảm hoặc dị ứng với hạt Methotrexat không được sử dụng thuốc trong điều trị. Ngoài ra, các đối tượng sau cũng lưu ý không dùng thuốc:

Người bị suy gan, thận nặng
Người bị nghiện rượu
Người đang hoặc đã từng bị rối loạn máu như bạch cầu giảm, tiểu cầu giảm, thiếu máu trầm trọng
Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú
Người đang có vết loét ở đường tiêu hóa hoặc da
Người đang bị suy giảm hệ miễn dịch, bị nhiễm trùng nghiêm trọng (người mắc lao hoặc HIV)
Người bệnh suy dinh dưỡng, suy tủy xương
Người vừa tiêm chủng vắc xin sống

Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu chữa thoái hóa khớp

Liều dùng Methotrexate điều trị viêm khớp dạng thấp

Với người bệnh nhẹ đến vừa:

Liều khởi đầu khoảng 10mg Methotrexate/tuần/lần uống với nước lọc
Liều duy trì khoảng 7,5mg đến 15mg/tuần/lần uống với nước lọc
Liều tối đa trong một tuần không được quá 20mg Methotrexate

Với người bệnh nặng:

Người bệnh dùng kết kết hợp các loại thuốc khác để nâng cao khả năng đáp ứng. Cụ thể:

Nếu dùng kết hợp với Tocilizumab, liều lượng Methotrexate từ 10-15mg/lần, truyền qua tĩnh mạch
Nếu dùng với Rituximab, liều lượng sử dụng cũng dao động trong mức 10-15mg/lần, truyền qua tĩnh mạch, tháng truyền 2 lần, mỗi lần cách nhau 2 tuần.

Lưu ý khi dùng Methotrexate điều trị viêm khớp dạng thấp

Methotrexate dạng tiêm phải được bảo quản ở ngăn mát. Nếu bảo quản quá 60 ngày trong nhiệt độ phòng thì người bệnh phải bỏ.
Giá bán của thuốc dao động từ 300 nghìn đồng đến 500 nghìn đồng/hộp. Người bệnh có thể tham khảo để mua được sản phẩm chính hãng nhất.
Việc sử dụng Methotrexate trong điều trị phản hết sức cẩn thận, đặc biệt với những đối tượng có vấn đề về gan, thận, tủy, dạ dày, phổi…
Xét nghiệm và kiểm tra trước khi sử dụng thuốc đặc biệt được chú trọng nhằm đảm bảo an toàn cho người bệnh.
Các bác sĩ cũng nhấn mạnh, nếu nhiễm độc phổi do Methotrexate thường sẽ không thể phục hồi hoàn toàn, nâng cao nguy cơ tử vong. Methotrexate điều trị viêm khớp dạng thấp có thể gây chảy máu, giảm tiểu cầu nên người bệnh cần phải chú ý kiểm tra định kỳ để có biện pháp can thiệp kịp thời.

Trên đây là thông tin tổng hợp của chúng tôi về Methotrexate điều trị viêm khớp dạng thấp. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn thông tin bổ ích. Chúc bạn thật nhiều sức khỏe và thành công!